Modern Zamanlar Film İncelemesi

Film, Charlie Chaplin döneminde insanların bir makinenin parçası gibi nasıl işlediğini mizahi bir dille ele almaktadır. Bir fabrikada çalışan Chaplin, sürekli olarak aynı işi defalarca yapmaktadır. Aynı işi yapmaktan deliren Chaplin, fabrikayı birbirine katarak işten atılır. İşten çıktığında bir eylemin ortasında, yerde bulduğu bayrağı salladığı için bir anda hapse atılmıştır. Ama hapishaneden diğer mahkumların kaçmasına engel olduğu için serbest bırakılır. Bu yüzden şerifin verdiği tavsiye mektubuyla istediği işe rahatlıkla girmektedir. Ancak hapishanede mutlu olan Chaplin, tekrar hapse girmek için uğraşır. Polis arabasında hapse götürülürken, arabada genç bir kızla tanışır. Beraber polisin elinden kurtulurlar. İş bulmaya tekrar koyulan Chaplin, bulduğu iş yerine kızı da gizlice sokar. Biraz zaman sonra tekrar kovulur işten ve kısa bir polis macerası geçirir. Chaplin ve arkadaşı, ev bularak beraber yaşamaya başlarlar. Chaplin tekrardan açılan fabrikaya işe girer ancak yeniden işten atılır ve tutuklanır. Kız kafede bir iş bulur. Kısa sürede para kazanan kız, bu sefer Chaplin’e çalıştığı yerde iş ayarlar. Kız dans ederek, Chaplin şarkı söyleyerek işe sahip oldu derken, kız hırsızlıktan aranmaya başlar. Çalıştıkları bir gece polisler gelir ve beraber polisten kaçarlar. Ve yeni bir hayata başlarlar.

Filmin başında insanların fabrikaya koşuşturmasını gördüğümüz sahnelerde, aynı zamanda sürü halinde hareket eden koyunları da görmemiz Charlie Chaplin’in dönem insanını nasıl gördüğünü ve yorumladığını bize göstermektedir. Burada insanların aynı amaç uğruna, aynı anda çalışmaları işleyen bir makinenin parçası olarak görürken bence Chaplin burada insanların aslında herhangi bir duygu veya düşünce olmadan kendilerine verilen görevleri sorgulamadan yapmasına karşın koyun benzetmesini yapmıştır. Aslında dönemine baktığımızda insanların makine gücünün kısıtlı olduğu ve üretimde insan gücünün daha yaygın olduğundan Chaplin, insan gücünün nasıl basitleştirildiğini ve küçümsendiğini de bize göstermiştir. Yapılacak işin basit ve tekrarlı olması beyin gücünün önüne geçmektedir. Bu da bir nevi insanların koyun gibi olmasını sağlamıştır.

Fabrikada yemek molasında Chaplin’in üzerinde “yemek yedirme makinesi” gibi bir makinenin denemelerini yapmaları çok ilginç gelmiştir. Düşünce yapısı, işçiden maksimum verim alma yönteminin işçiyi sürekli olarak çalıştırmak olduğu görülmektedir. Artık işçilerin yemek yemeleri için uzun süreler ayırmasını istememekte, belli bir süre ve sistemde ilerlemesini istenmektedir. Bu düşünce yapısı, günümüz endüstri sisteminden epeyce uzaktır. Verimlilik arttırılmasında insan faktörü çok önemlidir ancak tek değildir. İnsana değer vermek günümüzde çok daha önemlidir. Artık Türkiye’de ve tüm Dünya’da tüm çalışanlarına daha çok değer veren şirketler gün geçtikçe daha da güçlenmektedir.

Fabrika tekrardan açıldığında işe giren Chaplin bu sefer makinelerin onarımında bir ustayla beraber çalışmaktadır. Chaplin, yaptığı bir sakarlık sonucunda ustası makineye sıkışıyor. Ustasını makinenin içinden çıkarmaya çalışan Chaplin, öğle yemeği vakti geldiğinde ustasını kurtarmaya çalışmayı bırakıyor. Makineye sıkışan ustasıyla beraber yemek yiyor. Burada aslında saat gibi işleyen bir sistemin parçası olduklarına gerçekten iyi bir örnektir. Önce krizler çözülmesi gerekirken onun yerine önce “sisteme uyulması” gerektiğini görüyoruz. Bence iyi bir sistem içinde kurallar net olmalıdır ancak kişilerin yani işçilerin düşüncelerine, yaşadıklarına ve yaptıklarına karşın kuralcılıktan çok mantığın işlemesi gerekmektedir. İşleyiş, işçiden daha değerli olduğu görülmemelidir. İşleyişin sorunsuz işlemesi için temelinde işçilerin sorunlarına öncelik verilmelidir.

Charlie Chaplin’in son sahnede kısa süreli de olsa yeteneğini keşfettiği işi bulması çok umut vericidir. Chaplin film boyunca birçok işe girmiştir ancak hepsinden hüsranla ayrılmıştır. Kendisinin yine de pes etmeden sürekli olarak işe girmesi, sürekli bir yerleri denemesi pes etmemeye güzel bir örnektir. Çünkü insan kendisini ancak böyle keşfedebiliyor. Sonucunda güzel şeylere ve özellikle mutluluğa ulaşmak için pes etmeden direnmek çok güzeldir.

“Çok fazla düşünüp çok az hissediyoruz.”

İbrahim Can ERDOĞAN