Etkili İletişim Stratejileri [PDF]
İletişim; Türk Dil Kurumu tanımına göre duygu, düşünce ya da bilgilerin akla gelebilecek türlü yolla başkalarına aktarılmasıdır.
Günlük hayatımızda çoğu gözden kaçırılan detaylar etkili iletişim kurmayı engellemektedir.
Sözlü İletişim
Sözlü İletişim, karşılıklı olarak dinleme ve konuşma etkinliklerini kapsayan bir iletişimdir. En etkili iletişimdir. Niyetin jest, mimik ve beden haraketleri ile açıkça ortaya koyulmasından dolayı etkisi yüksektir.
- Görsel Davranış
- Ses
- Zihinsel Etkinlik
- Dil
Samimi, konuşma becerisi, üslup, gözlerin kaçınması, mizahi kullanılması sözlü iletişimin etkisini arttırmaktadır.
Sözsüz İletişim
Sözsüz iletişim, kelimeler olmadan mesajların gönderilmesi ve karşı tarafça kabul edilmesidir. Konuşma ortamının olmadığı durumlarda beden dili ile iletişimin sağlanmasıdır.
Güven, hoşlanma gibi duygularla “ilk izlenim” oluşmasında etkilidir. Dünya’da tekrarlanamayacak olan tek şey ilk izlenimdir. İlk izlenim ortalama ilk 30 saniyede oluşmaktadır.
Beden dili bir sözsüz iletişim türüdür. Beden dili ile insanlar çeşitli duygu ve ihtiyaçlarını karşı tarafa aktarmaktadır.
Yazılı İletişim
Sözlü iletişimden farklı olarak kullanıcıya sunduğu zaman, düşünme süresi gibi imkanlardan dolayı hata ve yanlış anlama yazılı iletişimde daha az yapılmaktadır.
Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığıyla iletmemizdir. Kelimeye dökerek anlatmak istediğimiz duygu ve düşüncelerimizi kağıda dökerek paylaşmamızdır.
Doğru sözcük, doğru cümle dizisi ve doğru sıralama ile etkili hale gelmektedir.
Geri bildirimi kendiliğinden olmadığından dolayı hızlı bir iletişim kanalı değildir. Sözlü iletişimdeki anlık geri bildirim mevcut değildir.
İletişim Süreci
Bir gönderici tarafından alıcıya iletilen ve alıcının davranışını bilinçli bir niyetle etkileyen aşamaları ifade etmektedir.
Gönderici (Kaynak): Duygu, düşünce ve isteklerin aktarılmasında süreci başlatan kişi ya da topluluktur.
Alıcı: Duygu, düşünce ve isteklerin iletildiği kişi ya da topluluktur.
İleti: Göndericinin alıcıya aktardığı duygu, düşünce, istek ve mesajdır.
Kanal: Göndericinin iletiyi alıcıya gönderirken kullandığı yol ve araçtır.
Geri Bildirim: Alıcının göndericiye verdiği her türlü yanıttır. Rollerin değişmesine olanak tanır. Her türlü iletinin düzenlenmesini sağlar. Örneğin söylenilen bir söz sonrası alıcıda oluşan kızgınlık ifadesi sözsüz bir iletişimdir.
İletişimde Karşılaşılan Engeller
- Kişilik Farklılıkları
- Eğitim Farklılıkları
- Dil Farklılıkları
- Sosyal, Kültürel ve Çevre Farklılıkları
- Fiziksel Görünüm
- Bireysel İstek ve İhtiyaçlar
Hatalı İletişim İfadeleri
- Lakap Takma, Gülünç Duruma Düşürme
- Tahlil Etme; Teşhis ve Tanı Koyma
- Övme, Görüşüne Katılma
- Güven Verme, Teselli Etme
- Konuyu Değiştirme, Alay Etme
Etkili İletişim Süreci
Etkili bir iletişim sürecinin yönetilmesi için;
İletişimde Empati,
İletişimde Dinlemek ve İşitmek,
İletişimde Beden Dili,
Ben ve Sen Dili Kullanımı
Empati
Kendini karşısındakinin yerine koyarak olaylara onun açısından bakmaya çalışmak o kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamaya çalışmak, anladığını ona ifade etmek şeklinde kurulur.
- Aynı olay senin başına gelse ne hissedeceğini düşün,
- Onun bakış açısından ne hissettiğini anlamaya çalış,
- Akıl verme, öğüt verme,
- Ben de var deme, kendinden örnek verme,
- Kendi duygularından söz etme
Dinlemek ve İşitmek
İki veya daha fazla kişi arasında kurulan iletişimin gerçek bir diyalog olabilmesinin iki koşulu vardır.
- Söz hakkının tanınması,
- Konuşmanın dinlenmesidir.
İletişimde pek çok sorun gerektiği gibi dinlemeyi bilmememizden kaynaklanır. Dinlemedi temel sorun fiziksel ya da biyolojik engeller değil, asıl sorunumuz psikolojik engellerimizden kaynaklanır.
Dinleme Biçimleri; Görünüşte dinleme (sadece dinliyormuş gibi yapılan kendi diyeceklerine odaklanmaktır.), seçerek dinleme(yalnızca kendi ilgilendiklerini), saplantılı dinleme(ne söylersen söyle kendi istediğini duyar), savunucu dinleme(kendine ima ve hakaret olarak algılar), tuzak kurucu dinleme(açık veya eksik arayarak dinleme) ve yüzeysel dinlemecidir(asıl altta yatan anlamı anlamamaktır.).
Zayıf Dinleme Nedenleri; Kendine dönük olmak, kontrolsüz duygular, konuşmayıcı eleştirmek, konuşma hızı ve düşünce hızı, dikkat kaydırmak, aşırı bilgi yüklenmesi, dış gürültü, dinleyici huzursuzluğu, konuyla ilgili olmama, söz kesme, ayrıntılara odaklanmak, önyargılı yaklaşmak, etkisiz beden duruşu, şaşkınlık yaratma, zor sözcükleri atlama, düş kurmaktır.
Etkin Dinleme; Konuşmacı ile göz teması kurmak, fiziksel olarak konuşan kişi ile ilgili olmak, konuşmanın amacını belirlemek, konuşmacının sözünü kesmemek, not almak, özetleme yapmak, soru sormak, dinlemeye istekli ve hazır olmak, dikkatli olmak, temel düşünceleri dinlemek, içsel algılardan kaçınmak ve yargılamadan ve savunmaya girmeden dinlemektir.
İletişimde Beden Dili Kullanımı
Beden dili duygu ve düşüncelerimizin yansımasıdır. İnsanların yüz yüze kurdukları ilişkide algılanan anlamı;
- %10’u kelimelerden,
- %20’si ses tonundan,
- %70’i mimiklerden anlaşılmaktadır.
Beden Dili Öğeleri
- Yüz ifadeleri: Yüz, insan vücudu içerisinde en çok dikkat edilen ve iletişimde kullanılan bölgedir. İnsan bedeninin en çok dikkat çeken yeri yüz, yüzde ise en çok dikkat çeken yer gözlerdir.
- Jestler ve mimikler; Yüz kaslarının anlatım amaçlı kullanımı mimikleri; baş, el, kol, bacak ve bedenin kullanımı da jestleri oluşturur. Jest ve mimikler “esas“ve “ikincil” olarak ikiye ayrılır. Esas jest ve mimikler, duygu ve düşüncelerimizi destekleyen, onları somutlaştıran haraketlerdir. İkincil jest ve mimikler ise anlatıma katkıda bulunmatan ve kendiliğinden ortaya çıkan haraketlerdir.
- Baş haraketleri; Başın yukarı, aşağı yönlere ve yanlara olan haraketleri söz konusudur. İnsan, kendisine yakın bulduğu ya da kendi görüşünce yakın fikirler belirten kişilere doğru başıyla hafif yakınlaşır, uzak bulduğu ya da farklı görüşler taşıdığı kişilerden başıyla hafifçe uzaklaşır.
Beden Dilinin Öğeleri
Dokunma
Farklı bedensel temaslar kurarak, karşımızdaki insana çeşitli mesajlar vermeye çalışırız. Örneğin birinin elini öpüp başımıza koyduğumuzda, o kişinin bizden büyük/üstün olduğunu kabul ettiğimizi gösteririz.
El sıkıştığımız da, karşımızdaki insanı kendimize en azından bir ölçüde eşit kabul ettiğimizi göstermiş oluruz. Karşımızdaki insanın dostluğunun bizim için özel bir önemi olduğunu göstermek istediğimizde, elini avuçlarımız arasına alarak sıkarız.
Dış Görünüş
Giyim kuşam bireyin sözleri ve bedeni kadar; beğenilerini, o anda içinde bulunduğu ruhsal durumu, karşısındakilere verdiği önemi ve değeri yansıtır.
Günümüzde giyim konusunda büyük bir çeşitlilik yaşamamıza rağmen dikkat edilmesi gereken, giyimlerimizin karşımızdakini etkilediğini bilmek ve bu etkinin toplumun hangi kesiminde nasıl olacağını önceden ve bilinçli bir şekilde saptayabilmektir.
Olumlu İzlenim Yaratacak Beden Dili Önerileri
- Göz Teması Kurun,
- Yüz ifadesi,
- Baş Haraketleri,
- Jestler,
- Beden Duruşu,
- Yakınlık,
- Yöneliş,
- Bedensel Temas,
- Dış Görünüş,
- Konuşmanın Sözel Özellikleridir.
İletişim Neden Önemlidir? Değişmeye zorlar ve her türlü birliktelikle birleştirici güçtür.
İletişim Neden Zordur? Kişilerarası dinamikler algılarımızı be anlayışımızı önyargı ile tetikler.
İletişim Nasıl Geliştirebilirim? Açık ve dürüst ol, geri bildirim ver al, tahminlerinin geçerliliğini kontrol et.
